سرسام دیجیتال

آمار و ارقام نشان میدهند که تعداد گوشیهای هوشمند در شبکه های مخابراتی به سرعت در حال رشد است. در ایران این رقم به حدود نیمی از کل مشترکین موبایل رسیده و به سرعت در حال افزایش است. مصرف دیتا در شبکه ها هم رشدی شش برابری در 5 سال اخیر را تجربه میکند.

 

آمار و ارقام از رشد دیوانه وار همه شاخصها خبر میدهند و هر روز جلوه های تازه ای از زندگی آفلاین به دنیای دیجیتال و آنلاین (تعبیر صحیح به جای اصطلاح غلط و من درآوردی فضای مجازی) منتقل میشود و آدمها هر روز بیش از دیروز وقتشان را با گجتهای خود میگذارنند.

زیر هر سقفی تعداد گجتها از تعداد آدمها بیشتر است. باور نمیکنید؟ امتحان کنید! تعداد گوشیهای هوشمند، لپتاپها، کنسولهای بازی، تبلتهای خانه یا محل کار خود را بشمارید. اقلا دو برابر تعداد آدمها گجت پیدا خواهید کرد.

مهاجران مقابل بومیان

در این معرکه اما نسل جدید آدمها (منظورم متولدین 10 تا 15 سال اخیر است) بدجوری روی دست همه مانده اند. این آدمها عصر بی ارتباطی (Disconnectedness) را تجربه نکرده اند و اصطلاحا آیفون به دست به دنیا آمده اند.

اینها ساکنان و بومیان عصر دیجیتال یا اصطلاحا Digital Native هستند. مشکل اما اینجاست که، اینها والدینی دارند که تنها نسل بشر هستند که هم عصر بی ارتباطی را تجربه کرده اند و هم عصر دیجیتال را. در واقع اینها مهاجرین عصر دیجیتال Digital immigrants محسوب میشوند.

این نسل همیشه سردرگم، بعد از همه تلاطمهای 40 سال اخیر از یک طرف خود درگیر هضم انقلاب عظیم دیجیتال است و از طرف دیگر خود را مسئول حفاظت از بچه های عصر دیجیتال میداند.

در دهه 60 مشکل با بچه های دهه 50 این بود که ما از صبح تا شب در کوچه و خیابان بودیم مشغول هفت سنگ و زو و فوتیال و غیره بودیم.

در دهه 70 مشکل با بچه های دهه 60 این بود دائم پای تلویزیون هستند.

در دهه 80 مشکل با بچه های دهه 70 این بود که دائما پای ماهواره و کامپیوتر بودند.

در دهه 90 مشکل با بچه های دهه 80 اما خیلی بزرگتر از این حرفها است! امروز معضل خانواده ها، این است که بچه های خانواده دائما در حال کار کردن با گوشیهای هوشمند و یا گجتهای مختلف هستند. با کسی در خانه حرف نمیزنند و تا زمانی که حجم اینترنتشان تمام نشده صدایی از ایشان به گوش نمیرسد.

دلیل هم این است که کلا هر جور کاری که در همه قرون و اعصار بشر قابل انجام بود از طریق همین جعبه لعنت قابل انجام است. از بازی و معاشرت گرفته تا موزیک گوش دادن و فیلم دیدن و درس خواندن و خرید کردن و الواطی و علافی و غیره.

نتیجه این است که والدین در عصر جاری با همه مشکلاتی که همه والدین قبلی روبرو بودند یکجا روبرو هستند. مضافا به اینکه خود این والدین درک ناقص و بعضا نادرستی از الزامات و مقتضیات عصر دیجیتال دارند.

نوجوانان در سنین بلوغ عموما از پیله خانواده عزم خروج کرده و درصدد شناخت جهان و جامعه بر میایند. به دنبال دوستیهای جدید، کارهای جدید و مستقل شدن هر چه بیشتر خواهند بود. گوشیهای هوشمند دروازه ای هستند برای این بچه ها که بغل دست من و شما بنشینند و دنیای مستقل خود را بسازند و آب هم از آب تکان نخورد.

این رفتارهای معتادگونه بومیان عصر دیجیتال در بسیاری موارد برخوردهای رادیکالی مثل محرومیت آنها از داشتن گوشی هوشمند به صورت موقت به همراه داشته است بدون اینکه نتیجه خاصی به بار بیاورد. امروز اگر یکی از بچه های عصر دیجیتال را از گوشی هوشمند خود محروم کنیم عملا او را از موسیقی، فیلم، معاشرت، بازی و خرید و خیلی کارهای دیگر محروم کرده ایم.

 

چه باید کرد؟

والدین باید درک کنند که،

گوشی بچه ها عملا درگاه اتصال آنها به همه فعالیتهای مورد علاقه آنان است و هر روز بیش از دیروز تعداد کارها و حوزه‌هایی که از طریق این درگاه در دسترس هستند بیشتر میشود. زندگی ما و کارکردها و فعالیتهایش از حالت آفلاین دارد به حالت آنلاین میرود و انتقاد ما از آنلاین بودن زیاد میتواند در مواردی به معنی انتقاد از وجود داشتن زیاد باشد!

والدین باید بدانند که،

محدودیت عمومی روی گوشی هوشمند معنای خود را از دست خواهد داد. اگر شما با چت کردن دائمی فرزند خود در تلگرام مشکل دارید و یا حضور دائمی او در اینستاگرام روی مغزتان است. آسانترین راه گرفتن گوشی او خواهد بود اما چند ساعت بعد که از خواستید با او تماس بگیرید و از حالش با خبر شوید چه خواهید کرد؟ اگر او خواست موسیقی گوش بدهد و یا تمرینهای کلاس درسش را ببیند چه باید کرد؟

والدین باید سعی کنند تا،

وقت فرزندان را بودجه بندی کنند. به این معنا که هر روز میتوانند یک ساعت بازی دیجیتال داشته باشند. برای خرید یک کالا حق داشته باشند تا یک ساعت به جستجو بپردازند. برای انجام تکالیف آنلاین نیم ساعت وقت صرف کنند و برنامه ریزیهای شبیه به این. البته ناگفته پیداست که کنترل و اجرای چنین برنامه هایی وقت و انرژی فراوانی هم لازم دارد.

والدین باید سعی کنند تا،

وقتهایی را به عنوان زمانهای موبایل ممنوع در خانه تعیین کنید و در این اوقات در خانه هیچکس حق استفاده از موبایل را ندارد. به یاد داشته باشید که خود شما باید اولین نفر از این قانون پیروی کنید.

والدین باید سعی کنند تا،

فعالیتهای جمعی آفلاین برنامه ریزی کنبد و مراقب باشند تا در ضمن این فعالیتها گجتهای لعنتی در دسترس نباشند.

والدین باید،

خودشان الگوی مناسب باشند. وقتی والدین خود همواره در دنیای دیجیتال و چسبیده به گجتهای خود هستند، تلاش برای کنترل فرزندان عملا خنده دار است.

آخرین توصیه این است که، از صمیم قلب دست به دعا بردارید تا در بازه زمانی که از عمر ما باقی مانده است، دنیای دیجیتال تحول و دگردیسی عمده دیگری را تجربه نکند، والا همین بومیان عصر دیجیتال ما را به عنوان موجودات ناندرتال و مهاجران بی مصرف به آسایشگاه روانی خواهند سپرد.

پانوشت: اگر منتظرید که یکی از توصیه ها خطاب به بچه ها باشد سخت در اشتباه هستید! ناسلامتی ما مهاجر هستیم و به دنیای این بومیان عصر دیجیتال پا گذاشته ایم! این همه هم مزاحم آنها میشویم! دیگر توصیه کردن به صاحب خانه خیلی پررویی میخواهد.