از وقتی یادم هست یکی از دعواهای کلاسیک ما ایرانیها، جنگ و جدال روزمره مسافر و راننده تاکسی بوده است. عمدتا هم دو طرف در یکدیگر شباهت عجیبی با حیوانات اهلی بی آزار مشهور و چهارپا پیدا کرده و با احوال پرسی از خواهر و مادر هم از یکدیگر جدا میشوند.
عمده دعواها هم بر سر کرایه کم و زیاد و یا حرفهای نامربوط راننده یا سیگار کشیدن ایشان و رانندگی بد و اینجور چیزها شکل میگیرد.
البته مرجع رسیدگی خاصی هم برای شکایتهای مسافران از راننده ها و یا حتی راننده ها از مسافران وجود نداشت! معمولا هم در صورت شکایت مسافر صاحبان تاکسی تلفنی سر شاکی را به طاق کوبیده و عملا کسی پاسخگو نبود!
در این میان اما اقتصاد دیجیتال سرویس تاکسیهای اینترنتی را برای ما به ارمغان آورد و ناگهان همه این جنگ و دعواها از میان ما رخت بربست.
رانندهها بسیار مودب با ما سلام و علیک میکنند، یک ریال کرایه اضافه نمیگیرند، ماشینشان تمیز است و اصلا بوی سیگار هم در ماشین نمیآید! رانندگی خوبی دارند و در پایان سفر هم در کمال شگفتی برای ما آرزوی روز خوبی میکنند!
راز ماجرا در امتیازی است که در مسافر در پایان سفر به راننده میدهد! شرکت تاکسی اینترنتی هم بر اساس میانگین این امتیازات سفرها را به راننده ها پاس میدهد و از یک امتیاز مشخص به پایین هم دیگر با او کار نمیکند! معنی این موضوع این است که نحوه رانندگی، اوضاع خودرو و تجربه سفر مسافر با راننده و میزان رضایت او، تاثیر مستقیم و فوری بر کسب و کار راننده دارد! نتیجه اینکه طرف مجبور است آدم بهتری باشد(حالا شما هی برای مردم کلاس اخلاق بگذار و از فرهنگ غنی و تاریخ ۲ هزار ساله حرف بزن).
همه آن فحشهایی هم که فیمابین طرفین ردو بدل میشد، در قالب همان امتیاز خودش را نشان میدهد! یک لحظه صبر کنید! نکند اینهمه فحاشی ما ایرانیها از این است که صدای حرفهای مودبانه ما به جایی نمیرسد؟ فحش دادن در واقع شاید مفری است برای ما تا از اینهمه خرده بی عدالتی های روزانه سکته نکنیم.
سوی دیگر ماجرا که نمیدانم چرا در کشور ما پیاده نشده است، امتیاز دادن راننده به مسافر است! راننده هم حق دارد اگر برخورد بدی از مسافر دید بتواند جایی آنرا به حساب بگذارد تا اگر مسافری هست که میانگین امتیاز خوبی ندارد راننده ها قبل از قبول کردن درخواستش بدانند که طرف آدم حسابی نیست! شاید نخواستند با او همسفر شوند، طرف هم که دو بار روی زمین بماند خود به خود آدم میشود! (حالا شما هی برای مردم کلاس اخلاق بگذار و از فرهنگ غنی و تاریخ ۲ هزار ساله حرف بزن) میتوان حتی برای مسافرانی که میانگین امتیاز خوبی دارند تخفیف قائل شد! این یعنی هر چه انسانتر باشی راننده های بهتر و سفرهای ارزانتری در انتظار توست! (من فکر میکردن اسنپ این امکان را دارد اما ظاهرا اینگونه نیست)
این یعنی عدالت! این یعنی آغاز مسیر توسعه و پیشرفت در الگوی ذهنی! این یعنی هر کسی که کوچکتری خوبی و بدی داشته باشد، در جایی به حساب خواهد آمد و در زندگی او تاثیر خواهد داشت.
امروز در پارلمانهای مختلف دنیا، یک سناتور پس از گرفتن رای از مردم میتواند دیگر با آنها کاری نداشته باشد تا ۴ سال بعد! فرض کنید یک نماینده مجلس به صورت آنلاین با تصمیمات و رفتارهایش از سوی مردم ارزیابی میشد، و در صورت کم شدن امتیازش در ارزیابیها از نمایندگی خلع میشد! آیا این کمک بزرگی به تحقق خواسته های مردم و گام بلندی برای دموکراسی نبود؟ آیا در پی اقتصاد دیجیتال باید منتظر تحول بنیادین در نظام فکری و ارزشی جامعه هم باشیم؟