مقدمه خیلی مرتبط
آهستگی، رمانی از میلان کوندرا است که در سال 1995 در فرانسه منتشر شده است. این کتاب روایتی است از فلسفه کوندرا درباره مدرنیته، تکنولوژی، سرعت، حافظه بشری و احساسات عمیق بشری را به صورت بسیار زیبایی به تصویر کشیده است.سوال اصلی شاید این باشد که به کجا چنین شتابان ای انسان نادان عصر دیجیتال؟
مقدمه کمی مرتبط
فیلم In Time ساخته آندرو نیکول در سال 2011 موضوع بسیار جالبی دارد با این مضمون که در سال 2169 بشر به درجه ای از تکامل میرسد که در سن بیست و پنج سالگی روند پیری او متوقف شده و هر کس دارای یک سال زمان برای زندگی خواهد بود.
زمان باقیمانده هر فرد از طریق کورنومتر دیجیتال روی ساعد افراد اندازه گیری میشود و کسی که کورنومترش صفر شود بلافاصله خواهد مرد. زمان تبدیل به واحد پول جهانی شده و افراد برای معامله و خرید و فروش به یکدیگر زمان منتقل میکنند.
انگار دیروز بود!!!
چند سالی هست که مستقل از سن و جنس و شغل آدمها یک جمله ورد زبان همه شده است، از پیرمرد 80 ساله بگیر تا دختر بچه 12 ساله و زن خانه‌دار و مرد شاغل بر این باورند که روند گذشت زمان خیلی سریعتر از آنچه در گذشته حس میشده، شده است.
ای داد و بیداد، دیدی امسال هم تمام شد و ما اصلا نفهمیدیم کی آمد و کی رفت؟ ای آقا، روز که شروع میشه آدم اصلا نمیفهمه کی شب شد؟ ماهها شدن مثل هفته و هفته ها مثل روز! این دیگه چه مدل زندگیه؟
اینها نمونه مکالمات روزمره ما بدل شده اند و همه در پی آن هستیم که، بفهمیم چه بلایی دارد سر روند گذشت زمان در عصر ما میافتد و کسی هم خیلی از مرحله غر زدن و بیان مساله به شیوه های خیلی تکراری که در بالا آمد فراتر نمیرود تا ببینیم واقعا چرا همه چیز اینقدر سریعتر از قبل میگذرد؟
عصر دیجیتال، هر روز متصل تر و هوشمندتر از دیروز،
به باور من، یکی از عمده دلایل شکل گرفتن چنین روند مخوفی در حذف تمرکز و آهستگی، تحول دیجیتال و دنیای هر روز هوشمندتر از دیروز در عصر دیجیتال است. بشر از وقتی که تقویم را ساخته است، روزهایش 24 ساعته و هفته هایش هفت روزه بوده است. معمولا 8 ساعت میخوابیده و باقی را به کار و خوردن و آشامیدن و تفریح و احتمالا تحصیل میپرداخته و همه اینها تا همین لحظه که من مشغول نوشتن هستم تغییری نکرده است. پس چه چیزی تغییر کرده که ما از آن بی خبریم؟
دایره ارتباطات خیلی وسیع
شاید باید بپرسیم که بشر روزهای پیش از عصر دیجیتال، با چند نفر در روز و یا هفته میتوانست در ارتباط باشد؟ این وقت محدود 24 ساعته در شبانه روز را با چند نفر میتوانسته به اشتراک بگذارد؟ مسلما پاسخ این است که ما صرفا با دایره محدودی شامل همکاران مستقیم و خانواده و شاید اندک تعدادی از دوستان در ارتباط بوده ایم.
در عصر دیجیتال اما، شما همان 24 ساعت را با همه افرادی که در فهرست تماس موبایل شما هستند به اشتراک گذاشته‌اید. چون اینها هر وقت که اراده کنند میتوانند به چندین راه دو پایی بپرند وسط زندگی شما. روی یونیت دندانپزشکی باشید یا روی تختخواب کنار عشقتان و یا در مراسم ترحیم عزیز از دست رفته، فرقی ندارد.
سیل بی پایان محتوی
بشر عصر سنتی، در معرض چه حجمی از محتوی قرار داشت است؟ شاید بد نیست بدانیم که کل محتوای که نسل بشر تا سال 2003 تولید کرده بود معادل پنج اگزابایت (هر اگزابیت معادل 8 میلیون ترابایت است) بود و در عصر دیجیتال ما هر دو روز این حجم از محتوی را تولید میکنیم.
در عصر سنتی ما حداکثر یک روزنامه را هر روز صبح ورق میزدیم و بعد شاید یک نوبت اخبار شبانگاهی تلویزیون را میدیدیم و شاید کتابی را ورق میزدیم. امروز اما، هجوم بی پایان شبه اطلاعات (خبرهای تلگرامی، تحلیلهای اینستا گرامی و فیسبوکی و غیره) از همه جای دنیا ما را با خود میبرد. قبلا بیست دقیقه اخبار میدیدیم و خلاص، امروز اما هر لحظه کانالهای تلگرام با اخبار عموما ناگوار و بی اهمیت 5 ثانیه به 5 ثانیه از عمر ما را کم میکنند. در روز شاید 1000 تا از این 5 ثانیه ها را به این شکل خرج میکنیم و نمیدانیم.
در گذشته هارد دیسکهای چند ترابایتی پر از فیلم و سریال و موزیک حتی در حد رویا هم نبود و هرگز فکر نمیکردیم با 4 دلار در ماه به آرشیو موسیقی جهان دسترسی داشته باشیم. بدیهی است اینهمه محتوی وقت ما را در خود خواهد بلعید.
قبلا وقتی دوست ما به ینگه دنیا میرفت، میزان وقتی که برای او صرف میکردیم به صفر میرسید اما در عصر دیجیتال اینستاگرام هر روز ویدیوهای یک دقیقه ای حضرتش را در حالتهای مختلف از قهوه خوردن و شنا کردن گرفته تا دستشویی رفتن به خورد ما میدهد.
انجام همزمان چند کار
قبلا وقتی داشتیم روی فایل برنامه ریزی یک پروژه کار میکردیم عملا فقط همان یک کار را انجام میدادیم اما امروز، همزمان بیش از ده صفحه مرورگر هم باز داریم که با یکی خبر میخوانیم، با دیگری قیمت ارز را چک میکنیم و بلیط سینما میگیریم و شاید دوره آنلاین آموزشی هم در حال اجرا باشد.
همزمان، تلگرام دسکتاپ هم مشغول چشمک زدن است و اسکایپ هم درخواست دوستتان در آن سوی دنیا برای مکالمه تصویری میدهد. همه اینها هم در حالی است که شما ظاهرا آرام و بی صدا پشت لپ تاپ خود نشسته و مشغول کار هستید. مسلما گذشت زمان در این وضعیت آخرین موضوعی است که توجه شما را به خود جلب میکند تمرکز که جای خود دارد. (لینک متمم در مورد آثار منفی انجام چند کار همزمان)
تصور کنید که من و شما در یک کافی شاپ مشغول یک بحث خیلی دوستانه و گرم هستیم و هر دوی ما از گفتگو و قهوه سرشار از لذت ناگهان دوست مشترک یکی از ما بی مقدمه به سر میز بیاید و بدون توجه به حضور دیگری مکالمه ای کاملا بی ربط را شکل دهد. واقعا چقدر این موضوع دور از ذهن است؟
حالا بیایید به این فکر کنیم که چند هزار بار وسط بهترین و یا بدترین لحظات ما گوشی موبایل ما و یا طرف مقابل زنگ خورده است و گفتگو کاملا از بین رفته است؟ چند صد بار در طول روز و در حین کار نوتیفیکیشنهای بی پایان گوشیهای ما حواس و ذهن ما را متشتت کرده است؟
شاید بهترین جمع بندی این باشد که، به همان میزانی که میزان ارتباطات ما توسعه یافته، به همان میزانی که سرعت انتقال اطلاعات افزایش یافته ما کنترل بروی زمان عمر خود را از دست داده ایم. به همان میزان که فناوری امکان چند کار در یک زمان را برای ما فراهم کرده از میزان تمرکز و کیفیت ذهن ما کاسته شده است. برای درک دقیق موضوع شاید باید تمرین Disconnectedness را هر ازگاهی در برنامه زندگی خود قرار دهیم و حتی در حد یک ساعت در روز تمرکز و آهستگی را تجربه کنیم.
ساعت را خریدم و با علاقه و تعجب به مچ دستم بستم. شاید باور نکنید اما واقعا جریان گذر زمان آهسته تر و دوست داشتنی تر به نظر میاید و حس بسیار جالبی به همراه دارد. همسفر محترم هم ظاهرا از اخلاق مناسب و عجله نکردن من دچار شگفتی شده اما به روی مبارک نمی آورد.
