Author: admin

تلویزیون ندیدن حسنهای بسیاری دارد اما از معایبش هم این که گاهی چیزهای زیبایی را از دست میدهی!

امروز در حال رانندگی در نم باران و مه با سرعت زیاد بودم و این آهنگ کلا دنیای من را به تسخیر خودش درآورده بود. به مقصد که رسیدم برای دوستان از حظ وافر و کشف بزرگم تعریف کردم که ای کاش نمیکردم! ظاهرا این نوای زیبا، آهنگ تیتراژ یک سریال معروف است و من آخرین نفری بودم که آنرا میشنیدم. به هر حال اینجا قرارش میدهم برای ثبت خاطره یک دلتنگی و تنهایی در اتمسفری بی نظیر. مرسی از دوست عزیزی که این شادی را وام داد.

تو بیا ای یار دیرین تو بیا ای شور شیرین که به صحراها و دریاها بباریم
تو بیا ای باد و باران به تنه خشک خیابان شاخه ای از باغه فرداها بکاریم

تو بیا با هم دوباره در شبه سرخ ستاره آسمانی از کبوترها بپاشیم
تو بیا ای خنده ی دور در سحرگاهان پر نور سرخوشو خندان لبو دیوانه باشیم

تمام کهکشان نشانه از تو دارد زمان بدون تو سر گذر ندارد
جهان به اعتبار خنده ی تو زیباست بهشت من همین دقیقه ها همینجاست

تو بیا با من نگارا تازه کن هوای ما را تو بیا ای جان که با تو بزنم دل را به دریا
تو بیا ای یار دیرین تو بیا ای شور شیرین تو بیا تا شب دوباره سر زند ماه و ستاره

تمامه کهکشان نشانه از تو دارد زمان بدونه تو سر گذر ندارد
جهان به اعتبار خنده ی تو زیباست بیا تمام ناتمام ما همینجاست

مکاشفه در آرایشگاه

چند ماه پیش با بستن اکانت اینستاگرام و فیسبوک و امثالهم عملا از دنیای آنلاین اجتماعی خارج شدم و چقدر از بابت این تصمیم که آنرا روی صندلی آرایشگاه گرفتم خوشحالم.

آن روز شاگرد سلمانی که جوانکی بیست ساله بود داشت با آب و تاب برایم از زندگی شگفت انگیزDan Bilzerian  (این شازده فرزند یکی از دلالان مشهور وال استریت، قمارباز قهار و علاقمند شدید به معاشرتهای آنچنانی با خانمهای زیبارو و از خودش جوانتر است! این حضرت والا بالای بیست میلیون فالوور در اینستاگرام دارد و پیوسته مردم دنیا را به تماشای زندگی آنچنانی اش دعوت میکند.) تعریف میکرد و با شکوه و ناله از وضع زندگی خودش در مقایسه با ایشان مصرانه میخواست به من بقبولاند که این کاری که ما در ایران میکنیم اسمش زندگی نیست و آنچه هست نزد این آقای دن است و بس.

در شگفت بودم که این مقایسه شگفت انگیز چرا و چگونه شکل گرفته است که باعث این حجم از نارضایتی و حسرت نزد این جوان بخت برگشته شده است که ناگهان به نظرم آمد پنداری که خودم هم به نوعی درگیر همین بازی احمقانه هستم. بازی در معرض یادآوری دائمی نداشته ها بودن. بازی دیدن یک جز از هر چیز و قضاوت در مورد کل فلسفه آن مفهوم. بازی سطحی بودن و رقابت در هر چه مبتذل بودن.

خواستگاری از دختر ترامپ، دستاورد عصر دیجیتال برای ما

واقعیت این است که عصر دیجیتال چیزهایی را پیش چشم ما میگذارد که قبلا هرگز نمیدانستیم و ندیده بودیم و علیرغم ندانستن و ندیدن آنها زندگیمان هم بسیار خوب بود، اما این جام جهان بین، امروز ما را بیش از پیش در معرض دیدن چیزهایی قرار میدهد که هرگز نداشته و نخواهیم داشت و این همه نداشته ما که حجمش به اندازه همه دنیا بزرگ شده است، در مقابل داشته های اندک ما، زندگی را به کام ما تلخ کرده است.

قبل از عصر دیجیتال این شاگرد سلمانی طفل معصوم حداکثر معاشرتش با اطرافیان خودش بوده و داشته ها و نداشته هایش هم در معرض آزمونهایی هم سطح قرار داشته است، اما امروز خیلیها خودشان را با شوهر ایوانکا ترامپ مقایسه میکنند و از اینکه داماد ترامپ نشده‌اند احساس میکنند حقشان خورده شده است. چرا؟ به صرف اینکه میتوانند او را در فیسبوک و یا اینستاگرام ببینند و برایش لایک یا فحش بفرستند.

شخصا اعتراف میکنم که خروج از اجتماع آنلاین به طرز محسوسی روی سطح رضایتم از زندگی تاثیر داشته است. به نظر میرسدکه عکسها و محتواهایی که عمدتا مصنوعی تولید شده و فقط کسر بسیار کوچکی از زندگی آدمهای دیگر را شبانه روز پیش چشم ما میگذارد، فقط و فقط ما را ناشادتر و ناراضی‌تر میکند.

بردگان عصر دیجیتال

از طرف دیگر به نظر میرسد که آدمهای عصر دیجیتال برای جذابتر و خواستنی‌تر شدن در اجتماعهای آنلاین باید تن به قواعد این جوامع بدهند و این قواعد هرگز در راستای ارتقا آدمها به سطح بالاتر از آگاهی و شعور طراحی نشده‌اند.

ظاهرا هر یک از ما موظفیم با حضور در شبکه های اجتماعی پروفایل خودمان را به عنوان یک برده دیجیتال در اختیار صاحب پلتفرم گذاشته تا با بررسی رفتارهای جمعی و فردی ما بتوانند در اقتصاد و سیاست و امنیت دست بالا را داشته باشند. هر کسی هم که خلاف این وظیفه  عمل کند، امل و دور از بشریت خطاب خواهد شد.

امروز سلبریتهای جامعه ما در خلوت از این میگویند که حالشان از این همه بی فرهنگی مردم در صفحاتشان بهم میخورد و همزمان پست بعدی را میگذارند و قربان صدقه همان مردم میروند چون می ترسند که در دید نباشند و فراموش شوند.

دیروز در وبسایتی میخواندم که مقام مسئولی با شادمانی از رشد مصرف دیتا در کشور به عنوان دلیلی برای رشد رفاه و آگاهی مردم یاد میکرد در حالیکه رشد جنون آمیز مصرف دیتا در کشورهای کمتر توسعه یافته مدیون پلتفرمهایی است که با اجیر کردن بردگان عصر دیجیتال شبانه روز در حال تولید محتوای بی ارزش هستند. این در حالی است که در کشورهایی توسعه یافته، رشد مصرف دیتا مرهون توسعه IoT و پلتفرمهای ماشین به ماشین است.

مقدمه خیلی مرتبط

آهستگی، رمانی از میلان کوندرا است که در سال 1995 در فرانسه منتشر شده است. این کتاب روایتی است از فلسفه کوندرا درباره مدرنیته، تکنولوژی، سرعت، حافظه بشری و احساسات عمیق بشری را به صورت بسیار زیبایی به تصویر کشیده است.سوال اصلی شاید این باشد که به کجا چنین شتابان ای انسان نادان عصر دیجیتال؟

مقدمه کمی مرتبط

فیلم In Time  ساخته آندرو نیکول در سال 2011 موضوع بسیار جالبی دارد با این مضمون که در سال 2169 بشر به درجه ای از تکامل میرسد که در سن بیست و پنج سالگی روند پیری او متوقف شده و هر کس دارای یک سال زمان برای زندگی خواهد بود.

زمان باقیمانده هر فرد از طریق کورنومتر دیجیتال روی ساعد افراد اندازه گیری میشود و کسی که کورنومترش صفر شود بلافاصله خواهد مرد. زمان تبدیل به واحد پول جهانی شده و افراد برای معامله و خرید و فروش به یکدیگر زمان منتقل میکنند.

انگار دیروز بود!!!

چند سالی هست که مستقل از سن و جنس و شغل آدمها یک جمله ورد زبان همه شده است، از پیرمرد 80 ساله بگیر تا دختر بچه 12 ساله و زن خانه‌دار و مرد شاغل بر این باورند که روند گذشت زمان خیلی سریعتر از آنچه در گذشته حس میشده، شده است.

ای داد و بیداد، دیدی امسال هم تمام شد و ما اصلا نفهمیدیم کی آمد و کی رفت؟ ای آقا، روز که شروع میشه آدم اصلا نمیفهمه کی شب شد؟ ماهها شدن مثل هفته و هفته ها مثل روز! این دیگه چه مدل زندگیه؟

اینها نمونه مکالمات روزمره ما بدل شده اند و همه در پی آن هستیم که، بفهمیم چه بلایی دارد سر روند گذشت زمان در عصر ما میافتد و کسی هم خیلی از مرحله غر زدن و بیان مساله به شیوه های خیلی تکراری که در بالا آمد فراتر نمیرود تا ببینیم واقعا چرا همه چیز اینقدر سریعتر از قبل میگذرد؟

عصر دیجیتال، هر روز متصل تر و هوشمندتر از دیروز،

به باور من، یکی از عمده دلایل شکل  گرفتن چنین روند مخوفی در حذف تمرکز و آهستگی، تحول دیجیتال و دنیای هر روز هوشمندتر از دیروز در عصر دیجیتال است. بشر از وقتی که تقویم را ساخته است، روزهایش 24 ساعته و هفته هایش هفت روزه بوده است. معمولا 8 ساعت میخوابیده و باقی را به کار و خوردن و آشامیدن و تفریح و احتمالا تحصیل میپرداخته و همه اینها تا همین لحظه که من مشغول نوشتن هستم تغییری نکرده است. پس چه چیزی تغییر کرده که ما از آن بی خبریم؟

دایره ارتباطات خیلی وسیع

شاید باید بپرسیم که بشر روزهای پیش از عصر دیجیتال، با چند نفر در روز و یا هفته میتوانست در ارتباط باشد؟ این وقت محدود 24 ساعته در شبانه روز را با چند نفر میتوانسته به اشتراک بگذارد؟ مسلما پاسخ این است که ما صرفا با دایره محدودی شامل همکاران مستقیم و خانواده و شاید اندک تعدادی از دوستان در ارتباط بوده ایم.

در عصر دیجیتال اما، شما همان 24 ساعت را با همه افرادی که در فهرست تماس موبایل شما هستند به اشتراک گذاشته‌اید. چون اینها هر وقت که اراده کنند میتوانند به چندین راه دو پایی بپرند وسط زندگی شما. روی یونیت دندانپزشکی باشید یا روی تختخواب کنار عشقتان و یا در مراسم ترحیم عزیز از دست رفته، فرقی ندارد.

سیل بی پایان محتوی

بشر عصر سنتی، در معرض چه حجمی از محتوی قرار داشت است؟ شاید بد نیست بدانیم که کل محتوای که نسل بشر تا سال 2003 تولید کرده بود معادل پنج اگزابایت (هر اگزابیت معادل 8 میلیون ترابایت است)  بود و در عصر دیجیتال ما هر دو روز این حجم از محتوی را تولید میکنیم.

در عصر سنتی ما حداکثر یک روزنامه را هر روز صبح ورق میزدیم و بعد شاید یک نوبت اخبار شبانگاهی تلویزیون را میدیدیم و شاید کتابی را ورق میزدیم. امروز اما، هجوم بی پایان شبه اطلاعات (خبرهای تلگرامی، تحلیلهای اینستا گرامی و فیسبوکی و غیره) از همه جای دنیا ما را با خود میبرد. قبلا بیست دقیقه اخبار میدیدیم و خلاص، امروز اما هر لحظه کانالهای تلگرام با اخبار عموما ناگوار و بی اهمیت 5 ثانیه به 5 ثانیه از عمر ما را کم میکنند. در روز شاید 1000 تا از این 5 ثانیه ها را به این شکل خرج میکنیم و نمیدانیم.

در گذشته هارد دیسکهای چند ترابایتی پر از فیلم و سریال و  موزیک حتی در حد رویا هم نبود و هرگز فکر نمیکردیم با 4 دلار در ماه به آرشیو موسیقی جهان دسترسی داشته باشیم. بدیهی است اینهمه محتوی وقت ما را در خود خواهد بلعید.

قبلا وقتی دوست ما به ینگه دنیا میرفت، میزان وقتی که برای او صرف میکردیم به صفر میرسید اما در عصر دیجیتال اینستاگرام هر روز ویدیوهای یک دقیقه ای حضرتش را در حالتهای مختلف از قهوه خوردن و شنا کردن گرفته تا دستشویی رفتن به خورد ما میدهد.

انجام همزمان چند کار

قبلا وقتی داشتیم روی فایل برنامه ریزی یک پروژه کار میکردیم عملا فقط همان یک کار را انجام میدادیم اما امروز، همزمان بیش از ده صفحه مرورگر هم باز داریم که با یکی خبر میخوانیم، با دیگری قیمت ارز را چک میکنیم و بلیط سینما میگیریم و شاید دوره آنلاین آموزشی هم در حال اجرا باشد.

همزمان، تلگرام دسکتاپ هم مشغول چشمک زدن است و اسکایپ هم درخواست دوستتان در آن سوی دنیا برای مکالمه تصویری میدهد. همه اینها هم در حالی است که شما ظاهرا آرام و بی صدا پشت لپ تاپ خود نشسته و مشغول کار هستید. مسلما گذشت زمان در این وضعیت آخرین موضوعی است که توجه شما را به خود جلب میکند تمرکز که جای خود دارد. (لینک متمم در مورد آثار منفی انجام چند کار همزمان)

تصور کنید که من و شما در یک کافی شاپ مشغول یک بحث خیلی دوستانه و گرم هستیم و هر دوی ما از گفتگو و قهوه سرشار از لذت ناگهان دوست مشترک یکی از ما بی مقدمه به سر میز بیاید و بدون توجه به حضور دیگری مکالمه‌ ای کاملا بی ربط را شکل دهد. واقعا چقدر این موضوع دور از ذهن است؟

حالا بیایید به این فکر کنیم که چند هزار بار وسط بهترین و یا بدترین لحظات ما گوشی موبایل ما و یا طرف مقابل زنگ خورده است و گفتگو کاملا از بین رفته است؟ چند صد بار در طول روز و در حین کار نوتیفیکیشنهای بی پایان گوشیهای ما حواس و ذهن ما را متشتت کرده است؟

شاید بهترین جمع بندی این باشد که، به همان میزانی که میزان ارتباطات ما توسعه یافته، به همان میزانی که سرعت انتقال اطلاعات افزایش یافته ما کنترل بروی زمان عمر خود را از دست داده ایم. به همان میزان که فناوری امکان چند کار در یک زمان را برای ما فراهم کرده از میزان تمرکز و کیفیت ذهن ما کاسته شده است. برای درک دقیق موضوع شاید باید تمرین Disconnectedness را هر ازگاهی در برنامه زندگی خود قرار دهیم و حتی در حد یک ساعت در روز تمرکز و آهستگی را تجربه کنیم.

یک روز از زندگی دیجیتال

تصور کنید میخواهیم به سفر برویم، بلیط سفر را آنلاین و از طریق وبسایت شرکت هواپیمایی مورد نظر خریده و یک روز قبل از پرواز به صورت آنلاین کارت پرواز الکترونیکی خود را دریافت کرده و صندلی و غذای مورد نظر خود را برای طول پرواز سفارش داده‌اید.

روز سفر از طریق یک اپلیکیشن نزدیکترین سرویس تاکسی آنلاین به فرودگاه را دریافت کرده و در فرودگاه بدون نیاز به مراجعه به کانتر پرواز صرفا چمدان خود را به کانتر دیجیتال موجود تحویل داده و با اسکن کردن پاسپورت و کارت پرواز خود به قسمت بازرسی بدنی که استثناً هنوز توسط آدمها انجام میشود مراجعه میکنید. پرواز خوبی داشته باشید!

این بخشی از یک فیلم تخیلی نیست بلکه همه و همه همین الان در واقعیت وجود دارند و هر روز توسط هزاران نفر استفاده میشوند. شاید پرده دیگر همین نمایش این باشد که مسافر این پرواز جراح متخصصی باشد که از طریق یک ربات صنعتی که هزاران کیلومتر آنطرفتر در اطاق عمل به صورت آنلاین گوش به فرمان دکتر است، در طول پرواز یک عمل جراحی را به انجام برساند.

واقعا دنیا دارد به کدام سمت میرود؟ برای درک صحیح از روندی که جهان امروز ما در حال طی کردن آن است باید مفهوم اقتصاد دیجیتال و تحول دیجیتال را درک کنیم.

اقتصاد دیجیتال چیست؟

اقتصاد دیجیتال در واقع شامل تمام فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی که بر روی شبکه‌های مخابراتی توسط نرم افزارهای مختلف و با استفاده از Big Data انجام میشوند خواهد بود.

در سایه فناوریهای رشد یافته و شکل گرفته‌ای مانندMobile computing, IoT, Big data, Cloud computing, collaboration video, که با اضافه شدن امکاناتی مانند پرینترهای سه بعدی که از کشکک زانو تا قطعات حساس موتور جت را پوشش میدهند، سنسورهای فوق حساسی که هر روز ارزانتر از دیروز به بازار عرضه شده و در همه محصولات قابل عرضه هستند، ارزانتر و همه گیر شدن رباتهای صنعتی، بیوتکنولوژی و انرژی خورشیدی به عنوان دستاوردهای اخیر بشر، دنیا را از حالت سنتی به قرن Internet of everything وارد کرده‌اند.

چهارده هزار میلیارد دلار گردش اقتصاد دیجیتال در 5 سال آتی

در این دنیا مردم، داده‌ها، اشیا، فرآِیندها که به صورت Real Time با هم متصل شده‌اند در تعامل دائمی با هم و خلق فرصتهای جدید خواهند بود. مطابق برآورد شرکت CISCO چهارده هزار میلیارد دلار ارزش فرصتهایی است که در اثر تحول دیجیتال در 5 سال آینده در دنیا ایجاد خواهد شد.

شرکتهای پیشرو در اقتصاد دیجیتال امروز آنهایی هستند که با ارائه یک پلتفرم دیجیتال که امکان تعامل آنلاین تعداد زیادی تولید کننده یا ارائه دهنده خدمات را با تعداد زیادی از مشتریان و مصرف کننده‌ها به ساده‌ترین شکل ممکن فراهم میکنند و از محل ارزش افزوده ایجاد شده و تسهیل ارتباط بین خریدار و فروشنده به کسب درآمد می‌پردازند.

در این میان، این شرکتها با به خدمت گرفتن مفاهیم و ابزارهای داده کاوی و BIG DATA به کشف سلایق و ترجیحات دو طرف پرداخته و عملا میتوانند با پیش‌بینی دقیق روندها نبض هر بازاری را در اختیار داشته و هر چه بیشتر محصولات و خدمات اختصاصی را برای مشتریان طراحی و بازاریابی کنند.

چند نمونه از اقتصاد دیجیتال امروز دنیا

به عنوان مثال، AIRBNB با ارائه پلتفرم ساده و قابل درک خود امکان تعامل بین افرادی که به دنبال محل اقامت در شهرهای مختلف جهان هستند را با افرادی که مایل به اجاره دادن خانه‌های خالی خود هستند فراهم کرده و عملا بدون مالکیت حتی یک ملک در سراسر دنیا تبدیل به بزرگترین ارائه دهنده خدمات اسکان مسافرین شده است.

شرکت UBER مثال دیگری از همین الگو است (نسخه ایرانی همین شرکت به اسنپ معروف است) که بدون در مالکیت داشتن حتی یک تاکسی به بزرگترین شرکت تاکسیرانی جهان تبدیل شده و اکنون با امضای قراردادی به ارزش ده میلیارد دلار با مرسدس برای خریدن صد هزار بنز کلاس S   بدون راننده در فکر حذف راننده از چرخه کسب درآمدی خود است.

اپل به عنوان پیشروترین شرکت در تحول دیجتال که بر صدر جدول ارزشمندترین شرکتهای جهان تکیه زده است، درسی بزرگ برای همه شرکتهای عصر دیجیتال دارد.

این شرکت (با فرض اینکه از نقطه خلق آیفون داستان را بررسی کنیم) سازنده گوشی هوشمند انقلابی بود که بر مبنای اکوسیستم بسته اپل طراحی و تولیده شده بود و نیازمند این بود که اپلیکیشنهایی مناسبی را برای کاربران طراحی کند که آنها را هر چه وابسته تر به گوشیهای خود کند. اما آیا اپل خود به تنهایی قادر به تشخیص نیاز کاربران و پاسخگویی به آن بود؟

کاری که اپل کرد در واقع این بود که با ساختن یک مدل تجاری درخشان، بر مبنای یک پلتفرم دیجیتال هزاران نفر در سراسر دنیا با ریسک و هزینه خود تبدیل به اپلیکیشن نویسهای مفت و مجانی اپل شدند که در صورت شکستشان هیچ صدمه‌ای به اپل نمیرسید اما در صورت موفقیت قبل از خود آنها این اپل بود که سود مالی و غیر مالی خود را برداشت کرده بود. در واقع با موفقیت هر اپلیکیشن، گذشته از سود مستقیم مالی که نصیب اپل میشود، عملا تقاضا برای محصول اصلی که همان آیفونهای معروف باشند هم بیش از پیش تثبیت میشود.

در مثالی دیگر از اپل، این شرکت عملا آرشیو موسیقی همه ما را برای همیشه بی ارزش کرده است. امروز با پرداخت ماهانه 5 دلار، شما تقریبا به هر موسیقی که در هر جای دنیا تولید شده باشد دسترسی دارید و اپل آنچنان جستجو و یافتن موسیقیهای مورد نظر را برای شما ساده کرده است که کسی از روزهای جمع آوری نوار کاست و سی دی و یا حتی هاردهای اکسترنال یاد نمیکند. موتورهای هوش تجاری پیشرفته اپل نیز با بررسی سلیقه ما عملا هر روز به ما نزدیکتر و نزدیکتر میشوند.

نقل قولی از مدیر عامل جنرال الکتریک

نگاهی گذرا به لیست سی شرکت ارزشمند جهان نشان میدهد که حدودا نیمی از این شرکتها از جنس Platform business هستند. شرکتهایی هم که مانند مانند مرسدس و بی‌ام‌دبلیو محصولات فیزیکی تولید میکنند عملا با معرفی نسل اتوموبیلهای متصل Connected cars عملا پا در همین راه گذاشته‌اند. مدیر عامل جنرال الکتریک هم که شرکتش به عنوان یکی از 5 برند برتر جهان مطرح است اخیرا گفته است: در دنیای امروز اگر شب را به عنوان یک شرکت صنعتی سر کرده باشید فردا صبح حتما به عنوان یک شرکت نرم‌افزاری از خواب بیدار خواهید شد.

پانوشت: این مقاله قبلا در سایت آکادمی تحول دیجیتال منتشر شده است. (لینک مقاله در سایت آکادمی تحول دیحیتال)